به گزارش اترک، «محمد جوانبخت» در دومین نشست کمیته مشترک همکاریهای آبی ایران و ترکیه ابراز امیدواری کرد بتوانیم نقشه راه مناسبی برای این همکاریها پایهگذاری کنیم.
وی ادامهداد: برگزاری این نشست میان دو کشوری که از یک سو دارای تمدن و مشترکات تاریخی هستند و از سوی دیگر از نظر منابع آب و موضوعهای وابسته به آن در یک حوضه آبریز مشترک در کنار یکدیگر قرار دارند، میتواند فرصت بسیار خوبی برای ارتقای هرچه بیشتر تعاملات و همکاریهای آبی در سطح منطقه باشد.
معاون آب و آبفای وزیر نیرو خاطرنشانکرد: ما باور داریم منابع آبی مشترک بهجای آنکه موجب ایجاد اختلاف در بین کشورها شود، میتواند بهعنوان عامل همکاری بین کشورها باشد.
موضوع آب، عامل همکاری
جوانبخت گفت: بر همین اساس و در طول تاریخ موضوع آب بهعنوان یک عامل همکاری منشا انعقاد قراردادها و اقدامها و بهرهبرداریهای مشترک بین ایران و همسایگان بوده است.
وی افزود: در حال حاضر، جمهوری اسلامی ایران موضوعهای مربوط به رودخانههای مرزی و منابع آب مشترک با کشورهای همسایه را از طریق سازوکارها و نهادهای مشترک در چارچوب قراردادهای حقوقی و فنی پیگیری میکند.
معاون آب و آبفای وزیر نیرو ادامهداد: این همکاریها منجر به عقدهای متعددی شده که از حدود یکصد سال پیش مبنای همکاریهای ایران با جمهوری آذربایجان در رودخانههای ارس و آستارا چای، جمهوری ارمنستان در رودخانه ارس، جمهوری ترکمنستان در رودخانههای هریرود، سومبارک و اترک، در جمهوری ترکیه در رودخانههای قرهسو و ساریسو، افغانستان در رودخانههای هیرمند و بالاخره با جمهوری عراق در رودخانههای مرزی غرب کشور و اروندرود در جنوب است.
معاون وزیر نیرو گفت: زمان جاریشدن این معاهدات و قراردادها، حیات و اثربخشی آنها از طریق مکانیزمهای قانونی و برگزاری کمیتهها و کمیسیونهای مشترک و جلسات و ملاقاتهای متعدد و همکاریهای نزدیک حفاظت شده است.
جوانبخت افزود: در این چارچوب همواره تلاش شده که معضلات و مسائل آبی مشترک به سمت مذاکرات حقوقی فنی هدایت شده و از چالشی شدن موضوع آب اجتناب شود و این روند همچنان ادامه دارد.
مدیرعامل شرکت مدیریت منابع آب ایران اضافهکرد: سیاست ایران در حوضه آبهای مرزی، رویکرد تقویت همکاری و رعایت ملاحظات مردم و ساکنان در دو سوی مرزهای مشترک با کشورهای همسایه بوده است و برای رفع اشکالات یا چالشهای ناشی از کمآبی و خشکسالیها همواره رویکرد مذاکره و تفاهم با کشورهای همسایه را در چارچوب قراردادهای موجود دنبال کردهایم.
وی گفت: در مرزهای شمال غرب، رودخانه ارس به طول ۴۵۰ کیلومتر، مرز ایران با کشورهای جمهوری آذربایجان و جمهوری ارمنستان را تشکیل میدهد. در این رودخانه فرامرزی نیز قراردادهای زیادی با شوروی سابق داشتهایم که پس از فروپاشی شوروی، توسط جمهوری آذربایجان و ارمنستان به رسمیت شناخته شده و در همه آنها رژیم حقوقی بهرهبرداری مشترک از رودخانه فرامرزی ارس و تأسیسات و سدهای احداث شده حاکم است.
جوانبخت افزود: در سال جاری پنجاه و دومین اجلاس کمیسیون مشترک بهرهبرداری از آب و انرژی رودخانه مرزی ارس بین جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان برگزار شد. موضوع همکاری در این کمیسیونها سدهای ارس، خدا آفرین، قیز قلعه سی و میل مغان است که سدهای ارس و میل مغان از سال ۱۹۷۳ در حال بهرهبرداری است و سد خدا آفرین سال ۲۰۰۸ به بهرهبرداری رسیده است.
معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا خاطرنشان کرد: همچنین برای توسعه ظرفیتهای نیروگاههای برقابی بین ایران و جمهوری آذربایجان و نیز بین ایران و ارمنستان نیز بر روی رود ارس قراردادهای رسمی بین ایران و جمهوریهای آذربایجان و ارمنستان منعقد شده است.
وی خاطرنشان کرد: در عین حال، در زمینه کیفیت آب رودخانه ارس، پایش مشترک با ارمنستان از ۱۸ سال پیش تاکنون در دستور کار است. باتوجهبه روند بهرهبرداری همه کشورهای واقع در این حوضه فرامرزی، نگرانیهایی هم برای آینده وجود دارد و بر این اساس، همکاریهای آتی برای تدوین رژیم حقوقی مشترک و جامع با حضور همه کشورهای حوضه یکی از راهکارها موردنظر است.
معاون وزیر نیرو افزود: در حاشیه شاخه اصلی رودخانه ارس، صدها هزار نفر در سه استان اردبیل، آذربایجان شرقی و غربی نیازهای شرب، صنعت و کشاورزی خود را بهصورت مستقیم از رودخانه مرزی ارس تأمین میکنند.
جوانبخت گفت: بهطور متوسط ۱۰ ها هزار هکتار اراضی کشاورزی با برداشت مستقیم در این سه استان همجوار با ارس در ایران و تقریباً همین میزان در جمهوری آذربایجان زیر کشت آبی میرود.
وی ادامهداد: بهمنظور تامین نیاز آب شرب و کشاورزی در سه استان اردبیل، آذربایجان شرقی، غربی و جمهوری آذربایجان شامل نخجوان و با احتساب نیاز زیستمحیطی رودخانه، جریان سالیانه رودخانه ارس به مرز جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان بیش از چهار میلیارد مترمکعب بوده است. ضمن اینکه به نقش رودخانه ارس در تأمین منابع آب دریاچه بسته خزر نیز باید توجه ویژه داشت.