ابر واقعیت منازعه اعراب-اسراییل

آیا بر منازعات اعراب- اسراییل پایانی متصور است، آیا راه حلی فراتر از ایدیولوژی های موعود گرایانه صهیونیسم (بازگشت به دوران شکوه معبد سلیمان طبق کتاب مقدس یهودیان) و پان عربیسم امکان پذیر است، آیا راه حل عادلانه تری برای مساله فلسطین وجود دارد، یا اینکه راه حل های آخر زمانی تعیین کننده است؟

 نقش قدرت های بزرگ جهانی و منطقه ای چگونه است، آیا به درستی نقش قدرت ها در رفع اختلاف ها مشهود است، یا اینکه هیزم بیار معرکه اند؟ آیا انتفاضه چهارم می تواند پیروزی را در خیابان های تلاویو بثمر نشاند یا اینکه ناکامی دیگری برای مبارزان است، همگی چند و چون معمای پیچیده ای که تاکنون بر این مساله چنبره انداخته است، نقش محور مقاومت چیست؟

آیا می تواند توازنی بر زیاده خواهی های ایدیولوژیکی دولت یهودی باشد یا افساری موقت بر استر اسطوره ای است. سناریوی های مساله از پیچیدگی ها خاصی حکایت دارد، به قدمت  طول و دراز منازعه، سرشار از انباشت هیاهوی تاریخی است و چشم انداز سرچشمه های اختلاف ناپیداست و صرفا چشم انداز مقاومت ملتی مظلومی است که امکان پدیدار یافتن یافته است. 

دولت یهودی بیش از بیش آسیپ پذیر است و  گنبد های آهنین حفاظی مناسب نیستند، اما چرا بدین گونه است و چرا راه حل های سیاسی، موقت و ناپایدتر است و خشونت ها دایما گسترش می یابد، شاید اگر دید تاریخی را چندی سوی دور درازتری دراندازیم، دو قوم عبری و عربی همیشه در صلح و صفا بودند. مخصوصا از زمان داود و معبد سلیمان میان دو نژاد در همزیستی مسالمت آمیزی بوده اند، هرچند که همیشه یهودیان به لحاظ جمعیتی در اقل بودند.

حتی اکنون که لویاتان دولت در اختیارشان است، اما مساله منازعات چندی یا سده ای است که بیش از بیش زبانزد شده است، مخصوصا با شکست عثمانی ها در جنگ اول جهانی و ایجاد خلا قدرت در فلسطین و رفتن بریتانیای ها پس از جنگ دوم از منطقه فلسطین، به این امر بیش از پیش دامن زد و منازعات پس از سال ۱۹۴۸ جنبه خشونتی آمیزی یافت و اعراب در چهار نبرد ۱۹۴۸، ۱۹۵۶، ۱۹۶۸ و این آخری یوم کیپور ۱۹۷۳ در برابر اسراییل شکست خوردند و بسیاری از سرزمین های فلسطینی در اختیار یهودیان قرار گرفت.

شاید ابتکارهای صلح سازمان ملل در دوره جنگ سرد و یا ابتکار تیتویی مرهمی هر چند موقت بود اما هیچ گاه راه حلی معجزه‌گر از پرده برون ننداخت و جنگ سرد هم این جدال رو به نبرد میان دو اردوگاه سوسیالیسم و امپریالیسم تقلیل داد، هرچه بود خلا قدرت های بزرگ، شکست های متوالی اعراب و حملات بی برنامه به اسراییل و جانبداری قدرت هژمونی نظام بین الملل از اسراییل در این مناقشات مساله را پیچیده تر کرد.

 طرح های صلح ابراهیمی، طرح ایجاد دو دولت، ابتکار صلح ۲۴۲ سازمان ملل و غیره هنوز امکان چشم انداز صلح را ممکن نکرده است، دلیل عمده این است که سیاست هژمون نظام بین الملل حمایت بی چون چرا از اسراییل بوده است و شکست و برنامه ریزی نادرست اعراب در چهار جنگ بزرگ که به هزیمت شان انجامید، موازنه را بسوی اسراییل برگردانده است.

البته این منازعه بسان جنگ سرد دیگر ایدیولوژیک نیست و بیشتر تحت تاثیر موازنه قدرت است که قابل تبیین است. موازنه ای که با پیروزی محور مقاومت در ۲۰۰۶ فرایندی دیگری آغاز کرد و با آسیپ پذیری های گنبد آهنین در برابر سلاح های ریز پرنده محور مقاومت وارد ابعاد جدیدتری شد.

 اکنون که دولت آمریکای بایدن کمتر از دولت یهود حمایت می کند و تاحدی محور مقاومت توانسته بازدارندگی را ایجاد کند و خاطره شکست های متوالی اعراب را به فراموشی سپرد. فرصت صلح توام با گرفتن امتیاز است چراکه حمایت ایران از محور مقاومت موازنه نرمی در برابر هژمونی قدرت جهانی است و تضعیف ساختار داخل سیاسی اسراییل که از سال ۲۰۲۰ به این طرف تشدید گشته است، مجال صلح را با امتیازات فروان برای فلسطینی ها بطور خاص و بطور عام برای اعراب مقدور است و این نیست مگر به یاری ایران که پس از انقلاب یک تنه جور ناتوانی اعراب را در مساله فلسطین کشیده است، باشد که مردم مظلوم فلسطین بیشترین بهره و منفعت را از این قران مطلوب بیابند و صلحی پایدار میان اعراب و یهود و فراتر از ایدولوژی های فاشیستی و نژاد گرایانه امکان پذیر نماید.