شیخ اجل؛ سعدی شیرازی

مشرف الدین مصلح بن عبدالله بن سعدي شيرازي، يکي از بزرگ ترين ستارگان ادب فارسي و استاد سخن سرايان ايران است. بي شک سعدي پس از فردوسي، ستاره اي درخشان در آسمان شعر پارسي است كه با نور فروزان خود، چنان ادبيات ايران زمين را روشن و منور ساخت كه تا كنون پس از گذشت قرن ها، هم چنان اثرش باقي است. او از شاعران قرن هفتم است و تخلصش سعدي است. او در شيراز چشم به جهان گشود و بارها به شيرازي بودن خود در اشعارش اشاره کرده است.

تولد او در حدود سال 611 و وفاتش سال 691 بود. او بزرگ ترین شاعریست که بعد از فردوسی در آسمان ادب فارسی درخشیده و هنوز می درخشد. در شیراز و در میان خاندانی که از علمای دین بودند ولایت یافت. پدر سعدي، در دربارسعد بن زنگي به شغل ديواني مشغول بوده و بسياري از صاحب نظران تخلص وي را به سعدي، به همين دليل مي دانند؛ اما اين امر بعيد به نظر مي رسد؛ زيرا درآن زمان سعدي هنوز به سني نرسيده بود که به دربار راه يابد و بخواهد در شمار مداحان اتابک سعد درآ يد؛ بلکه انتخاب تخلص سعدي، بايد به بازگشت وي به شيراز برگردد كه مورد توجه اتابک ابوبکر سعد و پسرش قرارگرفت.  به هر روي، تربیت سعدي در كودكي زير نظر پدر و آغاز تحصيلات وي نيز با سرپرستي پدرش بوده است؛ او در خردسالی یتیم شد و تحت تربیت جد مادری خود قرار گرفت. شیخ مقدمات دانش های ادبی و شرعی را در شیراز آموخت و برای ادامه تحصیلات به بغداد رفت و در مدرسه نظامیه آن شهر به تحصیل پرداخت. در سال 662، مملکت فارس میدان ترکتازی مغولان گشت و آن نواحی مسخر آنان گردید. سعدی در این موقع در سفر مکه بود و بعد از سفر مکه به آذربایجان رفت. او در اواخر عمر گوشه نشینی اختیار کرد و به ریاضت مشغول شد.

آثار سعدی به دو دسته منظوم و منثور تقسیم می شود. در راس آثار منظوم سعدی، بوستان است که از شاهکارهای بلامنازع شعر فارسی است. مهم ترین اثر منثور سعدی، کتاب گلستان اوست. کتاب های گلستان و بوستان سعدی، آیینه تمام نمای اندیشه های بلند و نظرات اخلاقی او در قالب حکایات های انسانی در برابر حوادث و مشکلات زندگی است. او مسائل اخلاقی، سیاسی و اجتماعی روزگارش را با تمام زیبایی ها و زشتی های آن، از زبان خود و اطرافیان چنان نقل کرده است که در عین حال که تماما درس اخلاق و درس زندگیست؛ اما بویی از اندرزگویی صرف و از امر و نهی های خسته کننده از آنها به مشام نمی رسد. وی از جمله مربیان بزرگ اجتماعی است که آموزش و پرورش را از لوازم سعادت و نیک بختی افراد و اعضای جامعه می داند و به همین منظور در دو اثر ارزشمند بوستان و گلستان یک دوره حکمت عملی را گنجانده است.  

سعدي شيرازي يکي از ستاره هاي قدر اول آسمان ادب ايران است كه نظم و نثر بديع او زبان فارسي را به اعلي درجه فصاحت رسانيد و او را در هر عصر، مقبول اهل ذوق و ادب قرار داد. او نه تنها در ايران؛ بلکه در كشورهاي مسلمان و در تمام عالم علم و ادب، از همان عصر خود تاكنون جزوسخنگويان نامدار به شمار آمده است.