مذاکرات مسقط؛ آزمون دیپلماسی در گام سوم
اترک: مسقط، پایتخت عمان امروز، میزبان دور جدیدی از مذاکرات غیرمستقیم ایران و ایالات متحده در سطح کارشناسی خواهد بود. این گفت‌وگوها که به عنوان پیش‌درآمد مرحله سوم مذاکرات شناخته می‌شود، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و می‌تواند مسیر رسیدن به توافقی پایدار یا ناکامی این فرآیند دیپلماتیک را تعیین کند. با توجه به فضای مثبت رسانه‌ای و درایت دو طرف در خنثی‌سازی کارشکنی‌ها، این مذاکرات در کانون توجه جهانی قرار گرفته است.
حکمت دیپلماسی از نگاه رهبر انقلاب
رهبر انقلاب اسلامی در سخنان اخیر خود، با اشاره به بیعت امام حسن (ع) با معاویه، درس‌های ارزشمندی از دیپلماسی صبورانه و عزتمندانه ارائه کردند. ایشان تأکید داشتند که صلح امام حسن (ع) نه از سر ضعف، بلکه برای حفظ مصالح امت اسلامی و جلوگیری از خونریزی بود. این نگاه تاریخی، امروز برای مذاکره‌کنندگان ایرانی راهگشاست؛ مذاکراتی که در آن، عزت ملی و منافع مردم ایران خط قرمز است، اما در عین حال، درهای دیپلماسی برای دستیابی به توافقی منصفانه باز نگه داشته شده است. این رویکرد، به‌ویژه در برابر پیچیدگی‌های مذاکرات هسته‌ای و تحریم‌ها، می‌تواند به حفظ موازنه میان قدرت و حکمت کمک کند.
تغییر لحن واشنگتن: از تهدید به گفت‌وگو
اظهارات اخیر دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، نشان‌دهنده تغییراتی در رویکرد واشنگتن است. او که مذاکرات غیرمستقیم با ایران را «بسیار خوب» توصیف کرده، در سخنانی قابل‌توجه اعلام کرده که حاضر به دیدار با مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور ایران، است. این پیشنهاد، در کنار اظهارات او مبنی بر عدم حمایت از اسرائیل در صورت بروز جنگ احتمالی با ایران، نشانه‌ای از تمایل به کاهش تنش‌های منطقه‌ای و تمرکز بر دیپلماسی است. تحلیلگران معتقدند که این تغییر لحن، می‌تواند نتیجه فشارهای داخلی و بین‌المللی برای بازگشت به دیپلماسی باشد، هرچند عملی شدن دیدار در سطح سران، نیازمند گام‌های اعتمادساز متقابل است.
صدای ایران: عزم برای توافقی پایدار
از سوی ایران، عباس عراقچی، وزیر امور خارجه، فضای مذاکرات را «سازنده» و «رو به جلو» توصیف کرده است. او در پستی در شبکه ایکس به انگلیسی نوشت: «برای بسیاری در ایران، برجام دیگر به اندازه کافی خوب نیست و آنچه از آن باقی مانده، درس‌های فراگرفته شده است.» این پیام، هم بر عزم ایران برای مذاکره از موضع قدرت تأکید دارد و هم نشان‌دهنده مطالبه توافقی پایدار و قابل اعتماد است. ایران، با تکیه بر تجربیات گذشته، به دنبال رفع مؤثر تحریم‌ها و تضمین حقوق هسته‌ای و منافع ملی خود است.
نقش عمان و بازتاب‌ها در ایکس
عمان، به عنوان میانجی سنتی این مذاکرات، بار دیگر نقش کلیدی خود را ایفا می‌کند. بدر البوسعیدی، وزیر خارجه عمان، در پستی در ایکس از پیشرفت مذاکرات ابراز خرسندی کرده و نوشت: «مذاکرات شتاب گرفته و حتی می‌توان انتظار رویدادی غیرمنتظره را کشید.» این اظهارات، همراه با بازتاب‌های کاربران در ایکس، جوی امیدوارکننده را ترسیم می‌کند. کاربری در شبکه اجتماعی ایکس در پستی از «توافق اولیه برای اعتمادسازی و رفع تحریم‌ها» خبر داد، در حالی که کاربری دیگر به موانع لجستیکی اشاره کرد و خواستار توجه به جزئیات اجرایی شد. این نظرات، نشان‌دهنده تنوع دیدگاه‌ها و حساسیت عمومی به نتیجه مذاکرات است.
چالش‌ها و فرصت‌های پیش رو
مذاکرات کارشناسی امروز، فرصتی برای طراحی چارچوبی دقیق‌تر برای توافق احتمالی است. این مرحله، به دلیل پیچیدگی‌های فنی و حساسیت‌های سیاسی، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. ایران، با درس‌آموزی از تجربه برجام، بر لزوم رفع کامل و قابل راستی‌آزمایی تحریم‌ها تأکید دارد. در مقابل، ایالات متحده باید نشان دهد که از سیاست‌های یک‌جانبه گذشته فاصله گرفته و آماده اعتمادسازی متقابل است. پیشنهاد دیدار ترامپ با پزشکیان، اگرچه در حد اظهارنظر است، می‌تواند نشانه‌ای از اراده سیاسی برای پیشبرد گفت‌وگوها باشد. با این حال، موانع اجرایی، از جمله اختلافات بر سر مکانیزم‌های راستی‌آزمایی و زمان‌بندی رفع تحریم‌ها، همچنان چالش‌برانگیز است.
دیپلماسی یا بن‌بست؟
مذاکرات مسقط، آزمونی برای دیپلماسی دو طرف است. ایران، با الهام از حکمت امام حسن (ع)، نشان داده که آماده گفت‌وگو از موضع عزت و قدرت است. ایالات متحده نیز، با تغییر لحن و پیشنهاد دیدار در سطح سران، سیگنال‌هایی از تمایل به توافق ارسال کرده است. با این حال، موفقیت این مذاکرات به توانایی طرفین در غلبه بر بی‌اعتمادی‌های تاریخی آمریکا و تعهد به اجرای توافقات بستگی دارد. جهان، از مسقط چشم به آینده‌ای دارد که دیپلماسی بر تهدید غلبه کند و صلح پایدار جایگزین تنش‌های منطقه‌ای شود.