سال ۲۰۲۵، منطقه در جستجوی صلح، امنیت و رفاه
سرمقاله
با آغاز سال ۲۰۲۵ میلادی، خاورمیانه همچنان درگیر بحرانهای عمیق سیاسی، اجتماعی و اقتصادی است. سال گذشته نیز بهرغم امید به بهبود وضعیت، شاهد ادامه خونریزیها، اختلافات فرقهای، و گسترش فقر و ناامنی در بسیاری از کشورهای منطقه بودیم. شرایطی که نیاز به بازاندیشی و ائتلافسازی میان کشورهای منطقه را بیش از پیش نمایان میکند.
سال گذشته، بحرانهای منطقهای مانند وضعیت غزه، خشونتهای فرقهای، و گسترش افراطگرایی، مشکلات را دوچندان کرد. شبکههای اجتماعی، به جای ایفای نقش مثبت، به بستری برای تبلیغ دیدگاههای واپسگرا تبدیل شدند. در چنین فضایی، قلم روشنفکران و اندیشمندان مستقل نیز تحت فشارهای سیاسی و رسانهای، از صحنه عمومی عقبنشینی کرد. این در حالی است که صدای خردمندانه و تحلیلی آنان میتوانست راهگشای بحرانهای اجتماعی باشد.
برای عبور از این بحرانها، کشورهای منطقه نیازمند وحدتی پایدار بر مبنای اصول مشترک انسانی، عدالت اجتماعی و تعامل سازنده هستند. این وحدت نه به معنای تسلط یک کشور بر دیگری، بلکه حرکتی است در راستای تقویت منافع مشترک و ایجاد هویتی منطقهای که هدف آن رشد و پیشرفت تمام ملتها باشد.
ایران میتواند در این مسیر نقشی محوری ایفا کند. ظرفیتهای ایران در حوزههای اقتصادی، صنعتی و فرهنگی، اگر با کشورهای منطقه مانند عربستان و دیگر همسایگان هماهنگ شود، میتواند به گامی مؤثر در تقویت همگرایی منطقهای تبدیل گردد. بهویژه همکاریهای اقتصادی و صنعتی در قالب پروژههای مشترک، مانند سرمایهگذاریهای زیرساختی یا طرحهای تجاری مشترک، میتوانند پایهگذار اعتمادی متقابل باشند.
با این حال، برخی کشورهای منطقه از تقویت موقعیت ایران نگرانند و از هرگونه تعامل سازنده خودداری میکنند. این کشورها بیم آن دارند که ورود ایران به عرصه اقتصاد جهانی، توازن قدرت منطقهای را به نفع تهران تغییر دهد. به عنوان نمونه، در صنعت هوانوردی، ایران ظرفیت تبدیل شدن به مرکز اصلی ترانزیت هوایی منطقه را دارد؛ ظرفیتی که برخی تحلیلگران اماراتی نیز به آن اذعان کردهاند.
سال ۲۰۲۵ میتواند نقطه عطفی برای حرکت به سوی صلح و امنیت در منطقه باشد، مشروط بر اینکه سیاستگزاران منطقهای رویکردهای خود را بازنگری کرده و از سیاستهای تقابلی فاصله بگیرند. ائتلافسازی منطقهای باید مبتنی بر تعامل، رشد مشترک اقتصادی، و تقویت هویت انسانی باشد. کشورها باید در عین حفظ استقلال، به یکدیگر برای حل مشکلات و دستیابی به اهداف مشترک کمک کنند.
برای ایجاد آیندهای پایدار، منطقه باید وابستگی به قدرتهای خارجی را کاهش دهد و به دنبال توسعه سیاستهای مستقل و سازنده باشد. روابط میان کشورها باید بر اساس اعتماد متقابل و احیای حقوق ملتها شکل گیرد. تنها با این رویکرد است که میتوان به پایان جنگها و خشونتها امیدوار بود.
سال ۲۰۲۵ فرصتی است برای بازگشت به اصول مشترک انسانی و ایجاد وحدتی منطقهای که رفاه، صلح، و امنیت را برای همه ملتها به ارمغان آورد. این هدف مستلزم شجاعت سیاسی، خردورزی و تعامل سازنده میان رهبران منطقه است. امیدواریم سال جدید میلادی، نقطه آغازی برای همکاریهای سازنده و پایان بحرانها باشد.