فیلترینگ و پیامدهای آن بر جامعه و اقتصاد کشور
سرمقاله – محمد شکاری
روز گذشته، خبری به نق از معاون هماهنگی و پیگیری معاون اجرایی رئیس جمهور مبنی بر احتمال برداشتن فیلترینگ در سه نوبت تا عید در رسانه ها منتشر شد. این خبر، اگرچه میتواند نویدبخش تغییرات مثبتی باشد، اما باید به تأثیرات منفی فیلترینگ بر جامعه و اقتصاد کشور نیز توجه کنیم. فیلترینگ به عنوان یک ابزار کنترل و محدودیت، نه تنها دسترسی به اطلاعات و خدمات آنلاین را در برخی پلتفرم ها محدود نکرده، بلکه باعث ایجاد بسیاری از مشکلات و معضلات اجتماعی شده است.
فیلترینگ به طور مستقیم بر زندگی روزمره مردم تأثیر میگذارد. در دنیای امروز، اینترنت به یکی از اصلیترین منابع اطلاعاتی و ابزاری برای ارتباطات تبدیل شده است. بسیاری از افراد برای کسب اطلاعات، یادگیری مهارتهای جدید، و برقراری ارتباط با دیگران به اینترنت وابسته هستند. محدود کردن دسترسی به این فضا، به ویژه برای جوانان و دانشجویان، میتواند مانع از رشد فکری و خلاقیت آنها شود. جوانانی که در دوران تحصیل خود نیاز به دسترسی به منابع علمی و آموزشی دارند، با فیلترینگ به شدت آسیب میبینند و این موضوع میتواند تأثیرات منفی بر آینده شغلی و تحصیلی آنها داشته باشد.
فیلترینگ همچنین به اقتصاد دیجیتال آسیب میزند. بسیاری از کسبوکارها و استارتاپها برای رشد و توسعه خود به اینترنت وابسته هستند. با محدودیتها، این کسبوکارها با چالشهای جدی مواجه میشوند. کاهش دسترسی به بازارهای آنلاین، کاهش مشتریان و همچنین افزایش هزینههای عملیاتی از جمله پیامدهای فیلترینگ برای این کسبوکارهاست. در واقع، بسیاری از استارتاپها که میتوانستند به رشد اقتصادی کشور کمک کنند، با مشکلات جدی روبرو شده و ممکن است مجبور به تعطیلی شوند.
علاوه بر این، فیلترینگ باعث میشود که کاربران برای دسترسی به محتوای مورد نظر خود به استفاده از VPNها و روشهای دور زدن فیلترینگ روی آورند. این موضوع نه تنها مشکلات امنیتی را افزایش میدهد، بلکه میتواند باعث ایجاد بازار سیاه برای خدمات غیرقانونی شود که خود تبعات اجتماعی و اقتصادی به همراه خواهد داشت.
فیلترینگ و فضای ایجاد شده باعث شد تا عده ای به امر فیلترشکن فروشی روی آوردند و با سودهای چند هزار میلیاردی به مافیای فیلترشکن تبدیل شده اند و اکنون هم از هر راه و روشی استفاده میکنند تا مانع رفع فیلترینگ شوند.
فیلترینگ میتواند باعث افزایش بیاعتمادی مردم به نهادهای دولتی شود. وقتی که افراد احساس کنند که حق دسترسی به اطلاعات و آزادی بیانشان محدود شده است، طبیعی است که نسبت به تصمیمات و سیاستهای دولت بدبین شوند. در دنیای امروز که شفافیت و پاسخگویی از اصول اساسی مدیریت موفق به شمار میآید، فیلترینگ تنها بر شکاف میان دولت و مردم میافزاید.
از سوی دیگر، فیلترینگ میتواند تأثیرات منفی بر فرهنگ و هویت ملی داشته باشد. با محدود کردن دسترسی به محتوای فرهنگی و هنری متنوع، جامعه از غنای فرهنگی خود محروم میشود. جوانان که باید با فرهنگها و دیدگاههای مختلف آشنا شوند، با محدودیتها مواجه هستند و این موضوع میتواند منجر به ایجاد یک نسل بسته و بدون آگاهی از تنوع فرهنگی شود.
در نهایت، باید توجه داشت که حل مشکلات اجتماعی و فرهنگی نیازمند گفتگو و تعامل است، نه محدودیت. اگر دولتها به جای فیلترینگ، بر روی ایجاد فضایی آزاد برای تبادل نظر و اطلاعات تمرکز کنند، میتوانند به رشد جامعه کمک کنند. ایجاد زیرساختهای لازم برای دسترسی آزاد به اطلاعات، آموزش کاربران در زمینه استفاده امن از اینترنت و تقویت فرهنگ گفتگو میان اقشار مختلف جامعه میتواند راهکارهایی مؤثر در این زمینه باشد.
امید است که با برداشتن فیلترینگ، شاهد تغییرات مثبت در فضای اجتماعی و اقتصادی کشور باشیم. این تغییر نه تنها میتواند فرصتی برای جوانان فراهم کند تا از امکانات موجود بهرهمند شوند، بلکه به رشد اقتصادی کشور نیز کمک خواهد کرد. در دنیای امروز که ارتباطات جهانی اهمیت بیشتری پیدا کردهاند، ایجاد فضایی آزاد برای تبادل اطلاعات و ایدهها امری ضروری است.
با توجه به شرایط کنونی جامعه و نیاز به تغییرات مثبت، امیدواریم که تصمیمگیران با درک درست از پیامدهای فیلترینگ، اقداماتی مؤثر در راستای ایجاد فضایی باز و آزاد انجام دهند تا همه بتوانند از فرصتهای موجود بهرهمند شوند و کشور به سمت پیشرفت حرکت کند.