در ایران، با توجه به تنوع اقلیمی و فرهنگی، روستاییان و عشایر به عنوان گروه‌های آسیب‌پذیر نیازمند حمایت‌های ویژه هستند که در این میان خراسان شمالی با جمعیت قابل توجهی از این گروه‌ها، نیازمند توجه بیشتری به بیمه اجتماعی است.
بیمه اجتماعی به عنوان یک چتر حمایتی، می‌تواند در مواقع بحران‌های اقتصادی، بیماری، پیری و حوادث غیرمترقبه به افراد کمک کند. این بیمه به ویژه برای روستاییان و عشایر که ممکن است درآمد ثابتی نداشته باشند، بسیار حیاتی است.
در همین راستا محمدرضا بیدی، مدیر صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر خراسان‌شمالی، در گفت‌وگویی با اترک به تشریح وضعیت بیمه اجتماعی در این استان و چالش‌های پیش‌رو پرداخته است.
وضعیت پوشش بیمه اجتماعی در خراسان شمالی
بیدی در این گفتگو بیان کرد که از جمعیت ۱۸۹ هزار نفری مشمول این صندوق در خراسان شمالی، تاکنون ۸۶ هزار و ۲۲۷ نفر زیر پوشش بیمه اجتماعی قرار گرفته‌اند. با ضریب پوشش 44.۷۷ درصد، این صندوق به‌طور مستقیم از جمعیت قابل توجهی از روستاییان و عشایر حمایت می‌کند.
وی همچنین اشاره کرد که ۴۴ درصد از جمعیت یک میلیون نفری استان در روستاها سکونت دارند و بخش زیادی از آن‌ها به شغل‌های مرتبط با کشاورزی و دامداری مشغول هستند.
بیدی از افزایش تعداد بیمه‌شدگان در سال جاری خبر داد و اعلام کرد که ۲ هزار و ۱۰۰ خانوار روستایی و عشایری در ۹ ماهه امسال تحت پوشش این صندوق قرار گرفته‌اند. علاوه بر جذب این تعداد بیش از ۶۵۰۰ نفر هم در قالب بیمه رایگان مادران دارای سه فرزند و بیشتر ثبت نام شدند. این در حالی است که در مدت مشابه سال گذشته، ۲ هزار و ۵۴۳ نفر از مشمولان خود را بیمه کرده بودند.
مدیر صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر خراسان شمالی همچنین به وضعیت مستمری بگیران اشاره کرد و گفت که هم‌اکنون پنج هزار و ۲۲۷ خانوار از این صندوق مستمری دریافت می‌کنند. مجموع حقوق پرداختی به این مستمری بگیران در ماه اخیر به ۹۷ میلیارد و ۹۳۰ میلیون ریال رسیده است.
با وجود این پیشرفت‌ها، بیدی به چالش‌های موجود در این حوزه نیز اشاره کرد. او خاطرنشان کرد که ذهنیت منفی نسبت به نهادهای حمایتی و حقوق دریافتی کمتر از حداقل قانون کار، از جمله مشکلاتی است که بر روند توسعه بیمه اجتماعی تأثیر منفی گذاشته است. همچنین، قطع خدمات برخی نهادهای حمایتی به مددجویان مستمری بگیر نیز موجب گلایه‌مندی آنان شده است.
در خراسان شمالی، با وجود تلاش‌هایی که در زمینه گسترش بیمه اجتماعی انجام شده است، هنوز بسیاری از روستاییان و عشایر از این خدمات بهره‌مند نیستند. عواملی مانند عدم آگاهی، هزینه‌های بالا و عدم دسترسی به اطلاعات کافی می‌تواند بر عدم پوشش بیمه‌ای این گروه‌ها تأثیرگذار باشد.
چالش‌ها
1. عدم آگاهی: بسیاری از روستاییان و عشایر از مزایای بیمه اجتماعی بی‌خبرند و اطلاعات کافی درباره نحوه ثبت‌نام و استفاده از خدمات آن ندارند.
2. تامین هزینه: برخی از افراد به دلیل هزینه‌های حق بیمه، از ثبت‌نام در این برنامه‌ها خودداری می‌کنند.
3. دسترسی محدود: در برخی مناطق دورافتاده، دسترسی به مراکز ثبت‌نام و خدمات بیمه اجتماعی محدود است.
راهکارها
1. آموزش و اطلاع‌رسانی: برگزاری کارگاه‌ها و جلسات آموزشی برای افزایش آگاهی روستاییان و عشایر در مورد مزایای بیمه اجتماعی.
2. تسهیل فرآیند ثبت‌نام: ایجاد زیرساخت‌های لازم برای تسهیل فرآیند ثبت‌نام و کاهش هزینه‌ها.
3. حمایت‌های مالی: ارائه تسهیلات مالی یا یارانه برای کمک به افرادی که قادر به پرداخت حق بیمه نیستند.
نتیجه‌گیری
بیمه اجتماعی برای روستاییان و عشایر خراسان شمالی می‌تواند نقش مهمی در تأمین امنیت اقتصادی آن‌ها ایفا کند. با توجه به چالش‌های موجود، لازم است که نهادهای مسئول تلاش بیشتری برای افزایش آگاهی و دسترسی به خدمات بیمه‌ای داشته باشند. این امر نه تنها به بهبود وضعیت اقتصادی این گروه‌ها کمک می‌کند بلکه می‌تواند به توسعه پایدار مناطق روستایی نیز منجر شود.
توسعه بیمه اجتماعی برای روستاییان و عشایر خراسان شمالی نه تنها به تأمین معیشت این قشر کمک می‌کند، بلکه می‌تواند به ایجاد عدالت اجتماعی و کاهش نابرابری‌ها در جامعه منجر شود. با توجه به چالش‌های موجود، نیاز به اقدامات مؤثر و برنامه‌ریزی دقیق‌تر برای افزایش آگاهی و جذب بیشتر جمعیت هدف احساس می‌شود تا هیچ‌کس از چتر حمایتی نظام تأمین اجتماعی خارج نماند.