فروش محصولات تولیدی در عرصه اقتصاد طلاییترین نقطه هر چرخه زنجیره ارزشی محسوب میشود. اگر فروش محصولات تولیدی با قیمت مناسب و در زمان مناسب انجام شود، تولیدکننده برای ادامه تولید محصولات خود رغبت پیدا میکند اما در صورت عدم تحقق این موضوع چرخه تولید از حرکت باز میایستد و تولیدکننده به یک مصرف کننده صرف تبدیل میشود.
حدود نیمی از جمعیت یک میلیون نفری مردم استان خراسان شمالی در روستاها ساکن هستند، جامعهای که همچنان در حوزههای کشاورزی و دامداری تولیدات متنوعی دارند و در زمینه صنایع دستی به ویژه فرش محصولات ارزندهای دارند، اما عرضه این محصولات در بازارهای مختلف منطقهای، کشوری و حتی بینالمللی عمدتاً با چالشهای جدی رو به رو است.
فرش، زعفران، محصولات لبنی، فرآوردههای محصولات کشاورزی و آب نبات از جمله محصولات و تولیداتی است که مردم خراسان شمالی با توجه به شرایط محیط زندگی خود اقدام به تولید آن میکنند و اما در عرضه و فروش با قیمت مناسب دچار چالش و مشکل هستند.
عدم توانمندی در فروش محصولات از سوی تولیدکنندگان باعث شده تا خراسان شمالی، همچنان بهترین موقعیت برای جولان دلالان در بخشهای مختلف باشد تا با خرید تولیدات استان با پایینترین قیمت و فروش آن با قیمتهای گزاف سود کلانی را نصیب خود کرده و تولیدکننده را نیز بیبهره و وابسته خود سازد.
یکی از فعالان عرصه صنعت فرش در خراسان شمالی در گفتوگو با مهر با اشاره به وجود شبکه دلالی برای عرصه و فروش فرشهای دستباف خراسان شمالی گفت: تولید فرش در استان خراسان شمالی از جمله صنایع پایین دستی بخش دامداری در استان است که از گذشتههای دور فعالیت دارد اما همین قدمت کار تولیدی و عدم تناسب فروش مناسب آن باعث شده تا تولیدکنندگان فرش دستبافت در خراسان شمالی رغبت و انگیزه خود را برای ادامه کار از دست بدهند.
وی که علاقهای به انتشار نام خود در این گزارش نداشت در ادامه تصریح کرد: فرشهای دستبافت با کیفت بسیار مناسب توسط بافندگان ماهر در خراسان شمالی آماده میشود اما به دلیل عدم فعالیت شبکه فروش و حضور دلالان در بخشهای مختلف، امکان فروش این محصولات با قیمت واقعی از سوی بافندگان وجود ندارد و کمترین دستمزدها را تولیدکنندگان این بخش دریافت میکند.
این مدرس بافندگی فرش در خراسان شمالی تفاوت قیمت تولید تا فروش فرش در بازار را بالغ بر دهها برابر عنوان کرد و گفت: اگر فردی علاقهمند به فروش فرشهای دستبافت تولیدی خراسان شمالی در اقصی نقاط کشور و حتی کشورهای دیگر باشد و تمایل به پرداخت دستمزدهای مناسبتر به تولیدکننده نیز باشد، با هجمه مافیای دلالی در استان به زمین میخورد.
وی ادامه داد: حضور در نمایشگاههای بینالمللی و حتی سطح یک کشوری نیز برای تولیدکنندگان واقعی فرش در استان به آرزویی محال تبدیل شده چون دلالان با استفاده از روابط و ارتباطات خود در دستگاههای مجری اعزام به نمایشگاهها، تمام غرفهها و ظرفیتها را از خود میکنند و فرصتی برای تولیدکننده واقعی برای عرضه فرش ایجاد نمیشود.
بستر برای صادرات فرش وجود دارد
مهرداد داودزاده در گفتوگو با خبرنگار مهر با اشاره به وجود زیرساختهای گمرکی برای صادرات فرش از خراسان شمالی گفت: مجموعه صنعت، معدن و تجارت خراسان شمالی تلاش خود را برای بازاریابی و کمک به چرخه فرش استان میکند.
معاون امور بازرگانی و توسعه تجارت اداره کل صنعت، معدن و تجارت خراسانشمالی ادامه داد: فروش فرش ایرانی در کشورهای مختلف گردش مالی زیادی را دارد و انتظار داریم تا بافندگان فرش ابتدا اقدام به برند سازی برای فرشهای استان کنند.
وی همچنین درباره فراهم سازی زیرساختهای حضور بافندگان فرش در مجموعههای مختلف نمایشگاهی گفت: کمکهایی در سالهای اخیر برای حضور فعالان این عرصه انجام میشود اما به دلیل محدودیت منابع و نیز تقاضای فراوان در این عرصه کمکها به میزان ممکن انجام میشود.
داودزاده همچنین از کمک ۶۰ میلیارد تومانی در سال گذشته به بافندگان فرش خبر داد و گفت: طی سال جاری نیز ۶۰ درصد اعتبارات مشاغل خانگی به حوزه فرشبافی تخصیص یافته است.
وی برگزاری دورههای آموزشی با همکاری اتاق بازرگانی را از جمله دیگر خدمات ارائه شده برای بافندگان عنوان کرد و افزود: پیگیر بیمه شدن فرش بافان جدید استان به جای افراد خارج شده سابق نیز هستیم.
حسین حاجی بگلو نیز در گفتوگو با خبرنگار مهر با اشاره به تولید ماهانه ۵ هزار متربع فرش در استان خراسان شمالی خاطرنشان کرد: ۴۴ میلیارد تومان در راستای افزایش کمک به این رسته شغلی در استان خراسان شمالی تخصیص یافته است.
مدیرکل صنعت، معدن و تجارت خراسان شمالی از صادرات ۴۰ درصدی تولیدات فرش استان به کشورهای حاشیه خلیج فارس و کشورهای اروپایی خبر داد و گفت: یک بخش شامل بافندگان مستقل است که با دارا بودن دار قالی به صورت شخصی اقدام به تولید فرش میکنند، بخش دیگر تولید کنندگانی هستند که شامل یک پشتیبان و چند تولید کننده است.
وی افزود: در خراسان شمالی ۲۶ هزار و ۵۰۰ بافنده فعالیت دارند که سالانه حدود ۶۰ هزار متر مربع تولید میکنند.
برند سازی نقطه ضعف اصلی محصولات خراسان شمالی
ناصر فخر موحدی، معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار خراسان شمالی نیز طی جلسه شورای هماهنگی بانکهای استان در روز دوشنبه ۲۲ آبان ماه در سالن جلسات استانداری به موضوع برند سازی محصولات استان اشاره کرد و گفت: در این زمینه استفاده از ظرفیت تبلیغات و برند سازی برای تولیدات بسیار ارزشمند استان، ضعیف عمل شده است.
معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار خراسان شمالی با تاکید بر برند سازی و ایجاد فضای تبلیغاتی برای تولیدات استان ادامه داد: با وجود ظرفیتهای فراوان، تبلیغات درستی در این مورد صورت نگرفته است.
تلاش استان برای برند سازی محصولات
محمدرضا حسین نژاد، استاندار خراسان شمالی در حاشیه پانزدهمین نمایشگاه بینالمللی گردشگری با اشاره به اهمیت برند سازی برای معرفی خراسان شمالی گفت: برند سازی قابلیتها و پتانسیلهای خراسان شمالی در سطح ملی و بین المللی از دستور کارهای این استان به دستگاههای اجرایی جهت پیگیری است.
وی با بیان اینکه فرش دورو شهرستان راز و جرگلان خاستگاه جهانی دارد، تصریح کرد: هدف ما برند سازی و معرفی آن به تمام کشورهای دنیا است.
حسین نژاد اشارهای نیز به قابلیتهای طبیعی این استان کرد و گفت: خراسان شمالی با دارا بودن آب و هوای عالی در تمام نقاط و وجود سیصد کیلومتر مرز مشترک با کشور ترکمنستان میتواند مقصد گردشگری تلقی شود.
آمار گمرک چه میگوید؟
گمرک کشور نیز با انتشار آمار ۷ ماهه صادرات و واردات کشور به تفکیک استانهای مختلف اقدام کرد که در بخش منطقه ویژه اقتصادی بجنورد کالا با معرفه سایر فرشها و کف پوشها از مواد نسجی حتی آماده مصرف به جز جاجیم تنها آیتم مرتبط در میان صادرات استان خراسان شمالی محسوب میشود.
این کالاها نیز فقط در فروردین ماه امسال به میزان بیش از ۹۲ تن کالا به کشور ترکمنستان صادر شده که بالغ بر ۹۴ هزار دلار نیز ارز آوری برای آن ثبت شده است.
عدم صادرات کالا به صورت مستقیم از گمرک خراسان شمالی و همچنین اقدام به فروش فرش این استان به نام استانهای دیگر همچون آذربایجان شرقی از مرزهای دیگر کشور نیز شاید دلایلی دیگر برای عدم ثبت وضعیت دقیق فروش فرشهای استان به کشورهای خارجی است./مهر